فرش سلطان آباد چیست؟ تاریخچه و طرح‌های آن

فرش سلطان آباد یکی از مطرح‌ترین فرش‌های ایرانی است که هم در نمونه‌های دست‌باف و هم ماشینی طرفداران زیادی دارد. این فرش به دلیل نقوش دقیق، رنگ‌بندی هماهنگ و کیفیت بالای بافت، جایگاه ویژه‌ای در صنعت فرش ایران و بازار جهانی پیدا کرده است. در این مقاله به تاریخچه فرش سلطان آباد، نقشه‌ها و طرح‌های آن، تولید فرش ماشینی، مناطق بافت و نکات مرتبط با قیمت و خرید پرداخته می‌شود.

تاریخچه فرش سلطان آباد

فرش سلطان آباد، که امروزه در شهر اراک و مناطق اطراف آن بافته می‌شود، یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های فرش ایرانی با سابقه‌ای بیش از یک‌ونیم قرن است. آغاز شکوفایی فرش سلطان‌آباد به دوران قاجار، به‌ویژه دهه‌های میانی قرن نوزدهم میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، به دلیل رونق صادرات فرش ایران، بازرگانان و شرکت‌های خارجی ــ به‌ویژه شرکت زیگلر (Ziegler & Co) از منچستر انگلستان ــ در این منطقه کارگاه‌هایی برای تولید فرش‌های باکیفیت با طرح‌های هماهنگ با سلیقه بازار اروپا تأسیس کردند. این کار باعث شد سلطان آباد به یکی از مهم‌ترین مراکز تولید فرش صادراتی در ایران تبدیل شود.

طرح‌های فرش سلطان آباد از نقوش اصیل ایرانی مانند اسلیمی، ختایی، گل شاه‌عباسی، لچک و ترنج الهام گرفته‌اند، اما رنگ‌بندی آن‌ها ملایم‌تر و روشن‌تر از فرش‌های سنتی دیگر مناطق است تا با سلیقه غربی‌ها هماهنگ باشد. از نظر فنی، این فرش‌ها معمولاً با گره فارسی، پرز متوسط و بافتی منظم و متراکم بافته می‌شوند. به‌مرور زمان، هنر فرشبافی سلطان‌آباد نیز مانند فرش ترکیه با حفظ اصالت خود توانست در کنار نوآوری و توجه به بازارهای جهانی، جایگاهی پایدار و معتبر در میان فرش‌های دست‌باف ایران و جهان به دست آورد.

فرش ماشینی طرح سلطان آباد

فرش ماشینی طرح سلطان آباد که در کارخانه فرش کاشان که صادرکننده فرش اصلی فرش ماشینی در ایران است تولید می‎‌شود، این فرش که یکی از طرح‌های گرانترین فرش ماشینی است بازتابی از یکی از محبوب‌ترین و اصیل‌ترین نقشه‌های فرش ایرانی است. طرح دست‌باف آن به‌دلیل زیبایی و اصالت زیادش همیشه پرطرفدار بوده، اما قیمت بالای فرش‌های دست‌باف باعث شده نوع ماشینی آن با استقبال زیادی روبه‌رو شود. این فرش‌ها با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته و الیاف مرغوب، در شانه و تراکم بالا مانند ۱۲۰۰ شانه با تراکم ۳۶۰۰ بافته می‌شوند که از نظر ظرافت معادل حدود ۸۵ رج دست‌باف است. نتیجه، فرشی است با نقش‌های دقیق، رنگ‌های هماهنگ و بافتی دقیق و ظریف که ظاهر یک فرش دست‌باف اصیل را با قیمتی بسیار مناسب‌تر ارائه می‌دهد.

نقشه فرش سلطان آباد

نقشه فرش سلطان آباد شامل چند سبک اصلی است که مشهورترین آن‌ها طرح لچک و ترنج است؛ در این سبک، ترنج مرکزی معمولاً ساده و متعادل است و حاشیه‌های آن با گل‌ها، شاخه‌ها و اسلیمی‌های ظریف تزئین می‌شوند. یکی دیگر از طرح‌های محبوب، طرح افشان است که بدون ترنج مرکزی با گل‌ها و شاخه‌های پراکنده در سراسر زمینه فرش، جلوه‌ای یکدست و روان ایجاد می‌کند. نقوش ختایی، گل شاه‌عباسی و اسلیمی از دیگر عناصر رایج در این فرش‌ها هستند. رنگ‌بندی نقشه سلطان‌آباد معمولاً شامل طیف‌های گرم و هماهنگ مانند لاکی، فرش کرم، سرمه‌ای و آبی فیروزه‌ای است که نسبت به فرش‌های سنتی ایرانی جلوه ملایم‌تری دارند. در فرش‌های ماشینی، این نقشه با همان ظرافت و ترکیب رنگی، در شانه و تراکم بالا مانند ۱۲۰۰ شانه و تراکم ۳۶۰۰ تولید می‌شود، به طوری‌که جزئیات دقیق خطوط و گل‌ها به خوبی حفظ شده و جلوه‌ای نزدیک به فرش دست‌باف دارند.

فرش سلطان آباد برای کجاست

فرش سلطان آباد در اصل به شهر اراک تعلق دارد و این منطقه از دیرباز یکی از مراکز مهم بافت فرش‌های اصیل ایرانی بوده است. نام “سلطان آباد” در گذشته به شهر اراک اطلاق می‌شد و بیشتر فرش‌های کلاسیک با همین نام در این منطقه تولید شده‌اند.

با این حال، به دلیل شهرت و محبوبیت این طرح، امروزه فرش‌های با طرح سلطان آباد در دیگر شهرهای ایران مانند شیراز نیز بافته می‌شوند. فرش سلطان آباد شیراز معمولاً از روی نقشه‌های کلاسیک اراک الهام می‌گیرد و ویژگی‌های اصلی طرح مانند لچک و ترنج، افشان، گل‌ها و اسلیمی‌های ظریف حفظ می‌شود، اما ممکن است در رنگ‌بندی یا نوع بافت تفاوت‌های جزئی با نمونه‌های اراک داشته باشد.

قیمت و خرید فرش سلطان آباد

قیمت فرش سلطان آباد در نوع ماشینی و دستباف متفاوت است. قیمت فرش دستباف آن هم با توجه به ظرافت طرح‌های استفاده شده و ابعاد آن متفاوت است. قیمت فرش دستباف اراک در ابعاد ۷ متری معمولاً ۴۷.۰۰۰.۰۰۰ تومان است و برای فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه هم از ۱۱.۲۵۰.۰۰۰ الی ۲۲.۵۰۰.۰۰۰ متغیر است.

شما می‌توانید فرش ماشینی سلطان آباد را با کیفیت بسیار بالا مشابه نمونه‌های دستباف از کارخانه فرش کاشان با ۵ سال گارانتی طلایی تهیه کنید. اگر در خصوص نحوه سفارش و یا کیفیت آن سوال دارید هم با ما تماس بگیرید.