با 20 اصطلاح رایج و تخصصی فرش آشنا شوید

فرش دارای اصطلاحات تخصصی و متنوعی است. آشنایی با این اصطلاحات برای تولیدکنندگان، فروشندگان، خریداران و علاقه‌مندان به این هنر ضروری است. در این مقاله، برخی از مهم‌ترین و رایج‌ترین اصطلاحات مرتبط با فرش به طور جامع و ساده بیان شده است.

۱- یک تخته فرش

یک تخته فرش به یک قطعه فرش کامل در متراژهایی مانند ۱۲، ۹ و ۶ گفته می‌شود که در یک مرحله بافته شده است.

۲- شانه و تراکم

شانه و تراکم، دو اصطلاح مرتبط هستند که برای توصیف کیفیت و ریزبافت بودن فرش به کار می‌روند. شانه به تعداد گره‌های موجود در عرض فرش و تراکم به تعداد گره‌های موجود در یک متر طول اشاره دارد. هرچه شانه و تراکم بیشتر باشد، فرش ظریف‌تر و با کیفیت‌تر خواهد بود.

۳- طرح

طرح فرش الگو و نقوش به کار رفته در فرش است و می‌تواند مدرن، افشان، لچک ترنج یا ترکیبی از این‌ها باشد.

۴- ترنج

ترنج طرح اصلی و مرکزی فرش است که معمولاً بزرگ‌ترین و پرجزئیات‌ترین بخش آن محسوب می‌شود. ترنج‌ها می‌توانند هندسی، اسلیمی، گل‌وبوته‌ای یا ترکیبی از این عناصر باشند.

۵- حاشیه

حاشیه فرش نوارهایی هستند که دور تا دور فرش بافته می‌شوند و در فرش افشان و فرش ترنج دار طراحی می‌شوند و نقش مهمی در زیبایی فرش دارند.

۶- تار و پود

تارها نخ‌های عمودی و پودها نخ‌های افقی هستند که بافته شدن آن‌ها به دور هم، بافت فرش را ایجاد می‌کند. تراکم تار و پود یکی از عوامل تعیین‌کننده کیفیت و قیمت فرش است.

۷- نخ خواب

نخ خواب رویه فرش را می‌پوشاند و ظاهر و رنگ فرش را مشخص می‌کند. جنس نخ‌ها می‌تواند از اکریلیک، ورجین، بی سی اف، پشم، ابریشم یا پنبه باشد.

۸- تاب نخ

تاب نخ میزان پیچ و تاب نخ را نشان می‌دهد. تاب زیاد باعث می‌شود نخ محکم‌تر و مقاوم‌تر در برابر سایش شود.

۹- لوار

لوار بخش ساده بافته شده در اطراف فرش است که بین حاشیه و شیرازه قرار دارد و معمولاً یک رنگ دارد.

۱۰- گره

گره فرش نخ‌هایی هستند که به دور تارهای فرش پیچیده می‌شوند و پرزهای فرش را تشکیل می‌دهند. تعداد و نوع گره‌ها تعیین‌کننده کیفیت و ظرافت فرش است. دو نوع گره اصلی در فرش‌های ایرانی، گره فارسی و گره ترکی هستند.

۱۱- رنگرزی

رنگرزی فرایندی است که در آن الیاف فرش با رنگ‌های طبیعی یا شیمیایی رنگ‌آمیزی می‌شوند. رنگ‌های طبیعی از گیاهان، حشرات و مواد معدنی استخراج می‌شوند و رنگ‌های شیمیایی از ترکیبات شیمیایی ساخته می‌شوند.

۱۲- خامه

خامه پرزهای روی فرش هستند که روی تار و پود بافته می‌شوند. جنس خامه، طول و ضخامت آن بر نرمی، لطافت و زیبایی فرش تاثیر می‌گذارد.

۱۳- شیرازه

شیرازه لبه‌های فرش است که برای استحکام و زیبایی آن به کار می‌رود.

۱۴- طره

طره نوار باریکی است که در امتداد لچک‌های فرش قرار دارد و دارای طرح و نقشی تکراری است. طره‌ها به زیبایی و جلوه فرش می‌افزایند.

۱۵- رج

رج به هر ردیف کامل از گره‌ها در فرش گفته می‌شود. تعداد رج‌ها در یک متر از فرش نشان‌دهنده تراکم و ظرافت آن است.

۱۶- قالیچه

قالیچه نوعی فرش کوچک است که برای پوشش دادن فضاهای کوچک مانند راهروها و اتاق‌ها استفاده می‌شود.

۱۷- دار

دار دستگاهی است که برای بافت فرش استفاده می‌شود و انواع مختلفی دارد که برای فرش‌های خاص مناسب هستند.

۱۸- آهار

آهار پوشش محافظی است که به فرش اضافه می‌شود و معمولاً از ترکیبات نشاسته و رزین ساخته می‌شود. آهار باعث محکم شدن فرش، کاهش پرزدهی و افزایش عمر مفید آن می‌شود.

۱۹- قابال

قابال واحد اندازه‌گیری در صنعت فرش است و نشان می‌دهد در هر سانتی‌متر مربع از فرش چند گره زده شده است. هرچه تعداد قابال بیشتر باشد، فرش ریز بافت‌تر و با کیفیت‌تر است.

اهمیت آشنایی با اصطلاحات تخصصی فرش

دانستن این اصطلاحات هنگام خرید فرش کمک می‌کند فرشی با کیفیت انتخاب کنید، برای فروشنده امکان صحبت تخصصی با مشتری فراهم می‌کند و برای علاقه‌مندان، اطلاعات عمومی خوبی ارائه می‌دهد.