مطالبی درباره فرش

قالی های معروفی دورۀ صفویه

گل شاه عباسی

طرح هایی از گل های گوناگون مانند: گل انار، گل بادام، گل حنایی، گل سرخ، گل نسترن، گل نیلوفر و گل گرد که به صورت تک گل یا با تزییناتی در درون، در زیر و در سرگل و در دو سوی آن، نگاره را به صورت گل های چهارپر، هشت پر، چند گل بر یک بوته، تنها و یا پیوسته به اسلیمی و ختایی نشان می دهند.

گل های شاه عباسی، در اساس، به وسیلۀ هنرمندان دوران صفویه رواج پیدا کرد. نقش های آن در زمان صفویه ریز بوده و با گذشت زمان بزرگتر شد و هر بار با نوآوری، در دسته ای از نقش ها چهرۀ تازه ای به خود گرفت. مثلاً گل انار نخست، به شکل میوۀ انار بود، با شکوفه ای که از دهانه اش روییده بود. آنگاه در طرح های بعدی بخشی از پوست این انار باز شده و پس از آن همۀ پوست انار ترک ترک شده بر گرد میوه حلقه زد. هنوز نیز در وسط گل شاه عباسی، دانه هایی که نشانۀ دانه های انار است، پیداست.

 

اسلیمی

نقشی «تجریدی» که از نگاره های اساسی هنرهای تزیینی ایران به شمار می آید و گردش آن از جمله زیباترین نقش های زینتی هنر ایران است. در قالی های زمان صفویه این نگاره همراه با نقش های برگ، شکوفه، غنچه، گل های شاه عباسی و پرندگان رواج داشت.

 

ترنج

نقش قراردادی که در میان نگاره های قالی جای ویژه ای دارد. در درون، آذینه های شاه عباسی و در اساس: برگ و گل و اسلیمی است. در شکل کل خود: چهارگوشه، لوزی، بیضی یا گرد همچون خورشید یا ستاره و گل های چندپر است. در درون ترنج گاهی طرحی از نواری از ابر به شیوۀ خاص (اسلیمی مارپیچ) نقش می شود که در قالی های دوران صفوی شکلی کاملاً آشکار دارد.

 

طرح های ختایی

طرح های ختایی از نقوشی هستند که به وفور در قالی های دورۀ صفویه و بعد از آن استفاده شده اند.

 

حاشیه

در طرح هایی بر اساس سنت قالی بافی صفوی، حاشیه های کوچک و ساده بافته می شود و در طرح هایی مانند طرح «گلدان»، حاشیه ها باریک نقش می شود.

 

طرح فرش های صفوی

فرش های بافته شده در این دوران بر اساس طرح های آن در گروه های زیر    طبقه بندی می شوند:

طرح گردان، لچک و ترنج، ترنج دار، گلدانی، شکارگاه، گلدار هراتی، درخت و بوته، باغی، لهستانی، طرح ها و نقشه های تصویری و طرح های شاه عباسی.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *